Co to są stuptuty i jak je dobrać? Praktyczny przewodnik dla miłośników outdooru
Jeśli lubisz górskie wędrówki, zimowe spacery lub trekking po błotnistych szlakach, z pewnością spotkałeś się z tajemniczym słowem stuptuty. Choć nazwa może brzmieć nieco zabawnie, to element ekwipunku, który potrafi uratować komfort i suchość Twoich butów – szczególnie w trudnych warunkach terenowych.
Czym są stuptuty?
Stuptuty to specjalne ochraniacze zakładane na dolną część nogi – od kostki aż do połowy łydki lub kolana – które mają chronić przed:
-
śniegiem,
-
błotem,
-
piaskiem,
-
kamieniami,
-
wodą,
-
a nawet owadami.
Najczęściej wykonane są z wodoodpornego i wytrzymałego materiału (np. nylonu lub Gore-Texu) i posiadają zapięcia na rzep, zamek lub klamrę. Dolna część stuptutów mocowana jest pod butem za pomocą paska lub metalowego haczyka zaczepianego o sznurówki.
Po co używać stuptutów?
Wielu początkujących turystów zastanawia się, czy stuptuty są naprawdę potrzebne. Odpowiedź brzmi: tak, jeśli chcesz utrzymać nogi i buty w suchości oraz czystości.
Oto kilka sytuacji, w których sprawdzają się najlepiej:
-
Zimą i w śniegu – zapobiegają dostawaniu się śniegu do wnętrza butów.
-
W deszczu i błocie – zatrzymują wodę spływającą po nogawkach spodni.
-
W terenie kamienistym lub piaszczystym – chronią przed drobnymi kamieniami i pyłem.
-
W lesie i zaroślach – zabezpieczają przed kleszczami, gałęziami i brudem.
Jak dobrać odpowiednie stuptuty?
Wybór odpowiednich stuptutów zależy od warunków, w jakich planujesz ich używać. Oto kilka kluczowych kryteriów:
1. Wysokość
-
Krótkie (do kostki) – idealne na biegi terenowe, letnie wędrówki i suche dni.
-
Średnie (do połowy łydki) – uniwersalne, dobre na jesień i lekkie błoto.
-
Długie (pod kolano) – najlepsze na zimę, głęboki śnieg i ciężkie warunki.
2. Materiał
-
Lekkie i oddychające – na ciepłe miesiące; dobrze odprowadzają wilgoć.
-
Wodoodporne i grubsze – na deszcz, śnieg i błoto; zapewniają pełną ochronę.
Warto zwrócić uwagę, czy materiał ma membranę (np. Gore-Tex) – wtedy stuptuty są nie tylko odporne na wodę, ale też „oddychające”.
3. Zapięcie
-
Rzep – szybkie i wygodne, ale może łapać śnieg lub błoto.
-
Zamek błyskawiczny – pewny i szczelny, choć nieco trudniejszy do czyszczenia.
-
Klamra lub zatrzask – zwiększa bezpieczeństwo mocowania w trudnych warunkach.
4. System mocowania pod butem
Zwróć uwagę, z czego wykonany jest pasek pod butem – najlepiej, jeśli jest z trwałej taśmy lub metalowej linki. To element najbardziej narażony na przetarcie.
Jak prawidłowo zakładać stuptuty?
-
Załóż je na spodnie, ale nad butami.
-
Haczyk z przodu zaczep o sznurówki.
-
Pasek przeciągnij pod podeszwą buta i dopasuj długość.
-
Zapięcie (rzep lub zamek) powinno być z przodu lub z boku nogi.
-
Sprawdź, czy materiał nie jest zbyt luźny ani zbyt napięty – powinien przylegać, ale nie ograniczać ruchu
| Model | Zalety / cechy wyróżniające | Wady / ograniczenia | Kiedy dobry wybór | |
|---|---|---|---|---|
| Milo Creek | prostsza konstrukcja, klasyczny model budżetowy | mniej zaawansowanych materiałów, możliwe ograniczone właściwości wodoodporne | na umiarkowane warunki, jako model startowy | |
| Lhotse wodoodporne (niebieskie) | solidna wersja, pełne właściwości wodoodporne | wyższa cena, możliwe dodatkowe detale zwiększające wagę | w deszcz i wilgotne warunki | |
| Lhotse “Extreme” | wersja wzmacniana, mocniejsza ochrona | możliwie większa masa, koszty | na trudniejsze warunki, błoto, agresywny teren | |
| Lhotse Expert | kompromis między ceną a funkcjonalnością | być może mniej trwałe elementy niż w modelach premium | uniwersalny wybór do turystyki | |
| Lhotse junior | dostosowany rozmiar dla dzieci, cena zachęcająca | mniejsza trwałość, mniej zaawansowane materiały | dla dzieci, lekkie wędrówki |
